Standardy Ochrony Małoletnich – to warto wiedzieć
Ostatnie lata przyniosły przynajmniej kilka tragicznych w skutkach historii związanych z przemocą wobec dzieci. W mediach i społecznej debacie pojawiały się głosy, że niezbędne są zmiany systemowe, które w przyszłości pozwolą unikać, a przynajmniej ograniczyć sytuacje, o jakich wszyscy słuchaliśmy z przerażeniem. Efektem tego została przyjęta tzw. ustawa Kamilka, czyli nowelizacja różnych aktów prawnych. Aktualizacja przepisów ma na celu zwiększenie ochrony najmłodszych obywateli przed przemocą, nadużyciami oraz zaniedbaniem. Istotą zmian są skuteczniejsze procedury interwencyjne oraz surowsze kary. Standardy Ochrony Małoletnich to obowiązek nałożony przez ustawodawcę na instytucje i podmioty.
W skład SOM wchodzą różne dokumenty. Określają między innymi zasady relacji personelu z dziećmi, postępowanie w razie zauważenia krzywdzenia małoletnich, a nawet korzystanie przez małoletnich z internetu w danym miejscu!
Z tego wpisu dowiesz się między innymi:
- Kogo dotyczą przepisy o Standardach Ochrony Małoletnich.
- W jakich przykładowych firmach i branżach należy sformułować Standardy Ochrony Małoletnich.
- Od kiedy obowiązują przepisy wdrożenia SOM.
- Co wchodzi w skład Standardów Ochrony Małoletnich.
- Jakie dokumenty powinny znaleźć się w Standardach.
W osobnym tekście na blogu napisałam o praktycznych aspektach wdrażania przepisów wynikających z ustawy Kamilka.
W Dimotely przygotowaliśmy również paczkę dokumentów, które powinny wdrożyć firmy i instytucje pracujące z dziećmi. Sprawdź, co zawiera paczka, klikając tutaj lub w obrazek poniżej.

Kogo dotyczą Standardy Ochrony Małoletnich
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich [Dz. U. z 2024 r. poz. 560] określa wprost zakres podmiotów, które obejmuje wymóg posiadania Standardów Ochrony Małoletnich. Na potrzeby tego tekstu, tak jak ma to miejsce w innych źródłach, będziemy nazywać tę dokumentację SOM.
Zgodnie z zapisami wspomnianej ustawy obowiązek wprowadzenia Standardów Ochrony Małoletnich ma każdy:
- organ zarządzający jednostką systemu oświaty, np. przedszkolem, szkołą, młodzieżowym ośrodkiem wychowawczym oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
- organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich
- podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego.
Wyraźnie widać, że zakres ten jest niezwykle szeroki. Mówiąc w uproszczeniu – Standardy Ochrony Małoletnich dotyczą właściwie wszystkich miejsc, w których pojawiają się (lub mogą się pojawić) osoby małoletnie.
Pracujesz z dziećmi lub prowadzisz firmę, w której zatrudniasz osoby pracujące z dziećmi? Przygotowałam instrukcje pokazujące krok po kroku, jak pobrać niezbędne zaświadczenia z właściwych rejestrów – Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym oraz Krajowego Rejestru Karnego. Pobierzesz je za 0 złotych z mojej strony. Aby przenieść się na stronę informacyjną, kliknij w obrazek poniżej:
Kto ma obowiązek wprowadzenia SOM – przykłady branż i firm
W praktyce należy zatem wziąć pod uwagę nie tylko podstawowy charakter działalności, czyli ofertę kierowaną do dzieci i młodzieży. Powyższa lista wymienia również choćby hotele, w których dzieci stanowią zazwyczaj mniejszość. Ale również w takich miejscach niezbędne są SOM.
W oczywisty sposób przepisy dotyczą Cię, jeżeli:
- jesteś właścicielem szkoły językowej, szkoły pływania lub klubu sportowego, w których uczą się / trenują dzieci,
- prowadzisz działalność skierowaną dla dzieci, np. terapeutyczną, psychologiczną, logopedyczną,
- organizujesz prywatne zajęcia muzyczne dla dzieci,
- prowadzisz bawialnię dla dzieci
- jesteś animatorem na imprezach dla dzieci.
Kiedy należy wprowadzić SOM
Obowiązek wprowadzenia Standardów Ochrony Małoletnich musi być zrealizowany w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy Kamilka, czyli do 15 sierpnia 2024 r.

Co wchodzi w skład Standardów Ochrony Małoletnich
Skład dokumentacji SOM będzie różnił się w zależności od Twojej działalności. Zgodnie z ustawą w Standardach – w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności – określa się w szczególności:
1. zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2. zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
3. procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej Karty”;
4. zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
5. zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
6. zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
7. osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
8. sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
W SOM należy określić także:
- wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
- zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
- procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
- zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
SOM w hotelach i miejscach zakwaterowania
Przyjrzyjmy się jeszcze dokładniej wspomnianym już usługom związanym z noclegami i zakwaterowaniem,
SOM, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju prowadzonych usług hotelarskich oraz turystycznych, a także podmiotów prowadzących inne miejsca zakwaterowania zbiorowego, powinny określać w szczególności:
- zasady zapewniające bezpieczne relacje między personelem podmiotu a małoletnim, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
- zasady i procedury identyfikacji małoletniego przebywającego w obiekcie hotelarskim i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej, z którą przebywa w tym obiekcie;
- zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego znajdującego się na terenie obiektu hotelarskiego lub korzystającego z usług turystycznych jest zagrożone;
- procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego;
- zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu podmiotu do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.
Jakie dokumenty i procedury umieścić w SOM
Jeśli dotyczą Cię przepisy, o których mowa, spójrz na swój biznes z lotu ptaka. Przeanalizuj, z jakimi małoletnimi masz do czynienia. Na przykład czy są to dzieci w wieku przedszkolnym, a może nastolatkowie. Poszczególne działalności cechują inne punkty styku z małoletnimi, więc należy do tworzenia SOM podejść w sposób mocno indywidualny.
Możemy, biorąc pod uwagę brzmienie ustawy, wyszczególnić ogólne potrzebne dokumenty:
- Polityka Ochrony Małoletnich
- Rejestr naruszeń
- Rejestr szkoleń personelu
- Materiały edukacyjne dla dzieci
- Materiały edukacyjne dla opiekuna
- Zasady bezpiecznej rekrutacji (jak zatrudnić pracownika do placówki, w której są dzieci)
- Zasady relacji personelu z dziećmi
- Zasady relacji między dziećmi.
- Procedura działania w przypadku otrzymania zgłoszenia – obsługa zgłoszenia krok po kroku.
- Procedura aktualizacji polityki
- Zasady korzystania z Internetu
- Zasady publikacji wizerunku małoletniego
- Zgłoszenie popełnienia przestępstwa
- Wniosek o wgląd w sytuację rodziny
- Oświadczenie o krajach zamieszkania
- Oświadczenie o niekaralności
- Oświadczenie o zapoznaniu się z SOM
Standardy Ochrony Małoletnich – o tym pamiętaj
Co ważne, w SOM powinno uwzględnić się również sytuację dzieci z niepełnosprawnościami oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Istotne jest również, by dokumentacja została sporządzona w taki sposób, aby osoby małoletnie nie miały problemu z jej zrozumieniem. Zresztą, dotyczy to również dorosłych odbiorców – wszyscy powinniśmy działać, aby przeciwdziałać skutkom analfabetyzmu funkcjonalnego.
SOM musisz udostępnić na swojej stronie internetowej oraz wywiesić w widocznym miejscu w swoim lokalu, w wersji zupełnej oraz skróconej – przeznaczonej dla małoletnich.
Pamiętaj również o przygotowanych przeze mnie instrukcjach, które możesz za o złotych pobrać z mojej strony. Kliknij w obrazek:
Chcesz trzymać rękę na pulsie i być na bieżąco? Regularnie tworzę treści podobe do tematu poruszonego w tym wpisie.
Prowadzę kanał na YouTube, na którym publikuję rozmowy z osobami prowadzącymi świetnie działające biznesy online oraz krótkie nagrania dotyczące aktualnych zagadnień prawnych.
Zajrzyj też na Instagram, gdzie publikuję informację o aktualnych aktywnościach swoich i zespołu Dimotely.
Co środę wysyłam newsletter – zasubskrybuj wiadomości ode mnie!